Nahuatl

La lengua náhuatl

Lección 6 – Pronombres

Lección VI

#39. Los pronombres personales

son:

nejuatl: yo
tejuatl: tú
yejuatl: él, ella
tejuantin: nosotros
amejuantin: ustedes
yejuantin: ellos, ellas

Estos pueden ser abreviados a:

nejua, tejua, yejua, tejuan, amejuan, yejuan.

También existen las formas:

nej, tej, yej, tejuan, amejuan, yejuan.

Pueden usarse u omitirse antes del verbo: nichoka (lloro), nejuatl nichoka (yo lloro).

Ejemplos:

nejuatl nichoka: yo lloro
tejuatl titemo: tú bajas
yejuatl nemi: él vive
tejuantin tinemij: nosotros vivimos
amejuantin anchokaj: ustedes viven
yejuantin temoj: ellos bajan

#40. Traducir:

1. Tejuantin tichokaj
2. Yejuantin nemij
3. Nejuatl temo
4. Tejuatl amo tichoka
5. ¿Choka yejuatl?
6. ¿Chokaj yejuantin?
7. ¿Anchokaj amejuantin?
8. Annemij nikan
9. Nejuatl amo nichoka
10. Tejuantin titemoj nikan
11. Amejuantin antemoj
12. ¿Kampa ka yejuatl?
13. ¿Kampa titemoj tejuantin?
14. Tejuantin tinemij nikan
15. Nejuatl amo ninemi nikan
16. ¿Kampa antemoj amejuantin?
17. ¿Yejuatl temo?
18. Yejuantin temoj
19. Nejuatl amo nitemo
20. ¿Tichokaj tejuantin?

#41. Traducir:

1. ¿Lloramos nosotros?
2. Yo no bajo.
3. Ellos bajan.
4. ¿Vive él en su casa?
5. ¿Dónde bajan ustedes?
6. Yo no vivo aquí.
7. Vivimos en México.
8. ¿Dónde bajamos?
9. ¿Lloran ustedes?
10. ¿Ella llora?
11. Nosotros bajamos aquí.
12. Yo lloro.
13. Ustedes no viven aquí.
14. Lloran ellas.
15. ¿Ellos lloran?
16. ¿Llora él?
17. Ellos viven.
18. Yo vivo.
19. Nosotros lloramos.
20. ¿Viven en tu casa?

#42. Traducir.

Nótense los pronombres en forma reverencial. Tejuatsin se puede traducir como “usted” y amejuantsin como “ustedes”.

1. Nejuatl
2. Tejuatl
3. Yejuatsin
4. Yejuatl
5. Amejuantsitsin
6. Tejuantin
7. Yejuantsitsin
8. Yejuantin
9. Amejuantin
10. Tejuatsin

#43. Traducir:

1. Ustedes bajan
2. Ustedes (rev.)
3. Ellos
4. Ellos lloran
5. Ellos (rev.)
6. Ustedes lloran
7. Yo vivo
8. Tú vives
9. Yo bajo
11. El
12. El (rev.)
13. El vive
14. Ellas
15. Ellas (rev.)
16. Ellas bajan
17. Nosotros
18. Nosotros vivimos
19. Yo no lloro

#44. Traducir y contestar:

1. ¿Tekolotsintli choka?
2. ¿Kampa nemij yejuantin?
3. ¿Tinemi nikan tejuatl?
4. ¿Tinemij nikan tejuantin?
5. ¿Malintsin iuan ipil chokaj?
6. ¿Yejuatl temo ompa?
7. ¿Isij in piltsintli nemi?
8. ¿Kexki tlakatl temoj?
9. ¿Kampa annemij amejuantin?
10. ¿Nejuatl nichoka?
11. ¿Tichokaj tejuatl iuan nejuatl?
12. ¿Nemi mosiuatsin?
13. ¿Tinemi tejuatl?
14. ¿Temo ikaltsin in tlakatl?
15. ¿Kexki siuatl chokaj?
16. ¿Nemij ipiltoton?
17. ¿Nemi?
18. ¿Nemij?
19. ¿Annemij?
20. ¿Ninemi?